ثبت اختراع نرم افزار از ایده تا واقعیت | اهمیت ثبت نرم افراز به صورت اختراع
این مقاله در مورد نوآوریهای حوزه نرمافزار، اهمیت اختراعات نرمافزاری و برخی ذهنیات نادرست در مورد اختراعات نرمافزاری است که باعث میشود نوآوران در ثبت اختراع نرم افزار تعلل نمایند. در نتیجه این تعلل، بازار و مزیت رقابتی خود را از دست خواهند داد!برای کسب اطلاعات بیشتر به مقاله ثبت اختراع در ترکیه مراجعه فرمایید.
موجودات زنده بهواسطه زندهبودنشان، همیشه به دنبال احراز مالکیت مایملک خود هستند. بشر نیز از این قاعده مستثنا نیست. از دیرباز بشر همواره به دنبال کسب مالکیت داراییهای فیزیکی (زمین، باغات، حیوانات، اشیا و …) بوده و بهواسطه علاقه به انحصار، کسب قدرت از طریق افزایش داراییهای قانونی، قوانین مرتبط با مالکیت شکل گرفت.
باگذشت اعصار و پیشرفت فنّاوری، مالکیت و تجارت نیز اشکال جدیدتری گرفت و مالکیت علاوه بر صورت فیزیکی بهصورت فکری یا معنوی نیز معنا شد. پس از آن به تدریح قوانین مالکیت برای حفاظت از این داراییها نیز مدون گشت. برای اولین بار در اواخر قرن ۱۵ میلادی، یک مهندس و معمار، فیلیپو برونلشی در فلورانس، حق انحصاری استفاده از اختراع خود را به مدت سه سال اخذ کرد.
داراییهای فکری در قرن بیستم بهتدریج شروع به افزایش کرد و سرعت شگفت انگیز را به قرن حاضر تحویل داد. نتایج بررسیهای موسسه اوشن تومو، میزان داراییهای فکری حدود ۸۰-۹۰ درصد دارایی شرکتهای بزرگ را تشکیل میدهد. برخی مصادیق معروفتر داراییهای فکری شامل اختراع، نشان تجاری، طرح صنعتی، کپیرایت و راز تجاری (اسرار تجاری) میباشند.
دراینبین، اختراع به دلیل دارا بودن اطلاعات فنی، از مصادیق قدرتمند مالکیت فکری است که از همان سالهای ابتدایی قادر به ایجاد ارزشافزوده برای مالک آن است و بهعنوان هسته داراییهای فناورانه شناخته میشود.
گاهی اوقات برخی تصور میکنند بهتر است دارایی فکری خود را از طریق اسرار تجاری (در قالب قراردادهای مربوطه) حفظ نمایند تا از طول عمر بینهایت آن منفعت ببرند که تصوری اشتباه است. در مدل حفاظت قانونی به صورت اسرار تجاری، جلوگیری از درز اطلاعات اهمیت بسیاری دارد و تنها در صورتی اهمیت مییابد که جلوی درز اطلاعات کلیدی به بیرون و بخصوص رقبا به انحا مختلف گرفته شود.
با اینحال، درصورتیکه اطلاعات اصلی به هر طریقی به بیرون درز کند، امکان استفاده انحصاری از محصول یا جلوگیری از کپی کردن آن توسط رقیبان دیگر وجود نخواهد داشت. درنتیجه انتخاب نرمافزار و ثبت اینکه چه محصولی/چه قسمت از محصول بهصورت اختراع، راز تجاری یا دیگر انواع مالکیت معنوی حفاظت شود به استراتژی بازاری که برای محصول در نظر گرفتهشده است تعیین میشود. در صورتی که علاقمند به ثبت اختراع در آمریکا هستید می توانید به مقاله ثبت اختراع در آمریکا مراجعه کنید. برای اطلاع از ثبت اختراع در اروپا اینجا کلیک کنید.
برای اطلاع از هزینه های ثبت اختراع به مقاله ی آن رجوع کنید.
یکی از جدیدترین حوزههای قابل ثبت بهصورت اختراع، حوزه اختراعات نرمافزاری است ولی ثبت این اختراعاتی که پایه نوآوریهای فعلی است به اوایل قرن بیستم بازمیگردد. به دلیل بازار روبهپیشرفت فنّاوری کامپیوتری و بازار پر رقیب آن، حفاظت از نوآوریها در حوزه نرمافزار و IT اهمیت زیادی دارد. اما آیا نرمافزار قابلیت حفاظت بهعنوان اختراع را دارد؟
پاسخ به این سؤال مثبت است. همانگونه که بیان شد فناوریهای مربوط به حوزه کامپیوتر حتی قبل از آغاز قرن بیست ثبتشدهاند. نمونه آن اختراع کارت پانچ هرمان هرلیت در سال ۱۸۸۹ است که برخی آن را پایه و اساس فناوری هوش مصنوعی میدانند. به این دلیل که طبقه بندی اطلاعات و داده ها را به صورت ابتدایی انجام میداده است.
اما نرمافزارهای مرتبط با این صنعت نیز بهشرط دارا بودن ویژگیهایی به ثبت رسیدهاند که در پستهای بعدی در مورد این ویژگیها و شرایط احراز اختراعات نرمافزاری به تفضیل و با جزئیات بیشتری صحبت میشود. در این مقاله فقط سعی شده است تا ابتدا اهمیت اختراعات نرمافزاری بیان گردد و سپس به برخی پندارهای رایج اشتباه که بر اساس آنها ثبت اختراعات نرمافزاری را غیرممکن میدانند پرداخته شود.برای مشاهد چچگونگی ثبت اختراع نرم افزار در کانادا بر روی این لینک کلیک کنید.https://ikafnet.com/%d8%ab%d8%a8%d8%aa-%d8%a7%d8%ae%d8%aa%d8%b1%d8%a7%d8%b9-%da%a9%d8%a7%d9%86%d8%a7%d8%af%d8%a7/
اهمیت اختراعات نرمافزاری
ثبت اختراع نرم افزار از ایده و روش پیاده شده در نرمافزار برای حل یک مشکل فنی، مستقل از کد برنامهنویسی، حفاظت میکند و حقوق انحصاری اختراع نرمافزاری ثبتشده از ایده و روش پیاده شده محافظت میکند. اهمیت این موضوع زمانی بیشتر میشود که توسعه ایده طولانی، پرهزینه یا سخت باشد و درعینحال بتواند بهراحتی کپی شود. بنابراین اختراعات نرمافزاری در قالب فرایند پیادهسازی نرمافزار عموماً ثبت میگردند تا بتوانند، فارغ از کدهای نوشتهشده که توسط برنامههای مختلف امکانپذیراست، از این روش و فرایند محافظت حقوقی نمایند.،
گاهی استدلال میشود که ثبت اختراع فقط برای زمانی است که مخترع/مالک قصد دارد با استفاده از آن وارد فرایند دادگاهی شود؛ اما درواقع بسیاری از اختراعات در طول عمر خود وارد این فرایند نمیشوند و اختراع ثبتشده از بازار انحصاری محصول در مقابل رقیبان محافظت میکند و مهمتر از آن از ایجاد اختلال رقیبان در استفاده از محصول، با کمک فرایندهای دادگاهی، جلوگیری میکند. علاوه یک اختراع ثبتشده خوب به مالک/مخترع قدرت چانهزنی زیادی میدهد.
مهمترین دلیل ثبت اختراعات نرمافزاری، مشابه دلیلی است که برای ثبت اختراعات دیگر گفته میشود.
اگر شما اختراعتان را ثبت نکنید، این اختراع ممکن است توسط رقیب شما ثبت شود یا هر ذینفعی بدون منع قانونی، از اختراع شما استفاده کند. برای مثال، همانگونه که در پست مدیریت صحیح مالکیت فکری بیان شد، اشتباه در ثبت پتنتهای کلیدی، اهمیت ندادن به پورتفولیو سازی در این مورد در پستهای بعدی صحبت میشود و مدیریت ناصحیح داراییهای فکری باعث شد که شرکت پرقدرتی مثل «Xerox PARC» به یکی از بازندههای دنیای دیجیتال معروف گردد.
این شرکت اولین کاپی وتر خانگی را ساخت که در از واسط گرافیکی کاربر (GUI) استفادهشده بود. کامپیوترهای مکینتاش و اپل لیزا را استیو جابز بعد از بازدید از نمایشگاه «Xerox PARC» و با الهام از «GUI» ابداع شده توسط آنها توسعه داد. فقدان برنامههای کارآمد برای مدیریت داراییهای فکری و تجاریسازی، باعث کپی شدن سریع ابداعات کلیدی این شرکت توسط رقبا و پیشی گرفتن آنها در بازار شد. برخی این شرکت را بهعنوان یکی از بزرگترین بازندههای عصر کامپیوتر میشناسند.
علاوه بر این، ثبت اختراع نرم افزار، ریسک سرمایهگذاری را پایینتر میآورد و ازآنجاکه نوآوریهای جدید عموماً در حوزه دیجیتال و IT هستند، درصورتیکه برخورداری از شرایط لازم، فرایند پیادهسازی ایدههای نرمافزاری باید ثبت گردند تا علاوه بر ایجاد انحصار در قالبی مشخص، حفاظت مستحکمی برای جلوگیری از نقض آن به وجود آید. افزایش میدهد. درعینحال، داشتن پتنت این فیدبک را به سرمایهگذاران منتقل میکند که پای یک محصول نوآورانه در میان است.
داشتن پتنت، باعث بالاتر رفتن امکان فروش و اجاره میشود. توانایی محدود شرکتها برای تحقیقوتوسعه، نیاز آنها به فناوریهای توسعهیافته توسط دیگران را غیرقابلانکار میسازد و در همین راستا، در اختیار داشتن قابلیت عرضه آن به دیگر متقاضیان را فراهم نموده و درآمدی را از آن مالک آن میکند. همچنین پتنت قدرت چانهزنی را در مذاکرات افزایش میدهد. کسب اعتبار و برخورداری از آزادی عمل نیز، از دیگر مزایای داشتن یک گواهی ثبت اختراع بهطورکلی است که ثبت اختراعات نرمافزاری را نیز شامل میشود.رای اطلاع از نحوه ثبت اختراع در آلمان میتوانید اینجا کلیک کنید.
اشتباهات رایج در مورد ثبت اختراعات نرمافزاری
برخی اشتباهات رایج که بعضاً به افسانههای غلطانداز در مورد ثبت اختراعات نرم افزاری تفسیر شده، باعث گردیده تا مخترعین و نوآوران در مورد ثبت اختراع نرمافزار با تردید پیش روند. انواع مصادیق مالکیت فکری دارای مزایا و معایب منحصر به خود هستند و در جایگاهی متناسب با خود اهمیت مییابند، اینرو نمیتوانند باهم جایگزین شوند، درواقع استفاده درست آنها در کنار هم محصول را به بیشترین ارزش خود میرساند.
بهعنوانمثال پتنت (نرمافزاری) با دربرداشتن اطلاعات فنی، بیشترین ارزش و گستردهترین حفاظت را برای محصول به ارمغان میآورد اما نباید فراموش کرد که طول عمر حفاظت از پتنت محدود است (حداکثر ۲۰ سال از تاریخ ثبت). ممکن است در برخی فناوریها و نرمافزارها، طول عمر کوتاه این اختراعات مسئلهساز باشد. لذا باید به استفاده از سایر مصادیق مالکیت فکری نظیر کپیرایت و نشان تجاری نیز برای حفاظت کاملتر و ایجاد پورتفولیوی قویتر مالکیت فکری اندیشید.
برخی اشتباهات رایج در مورد ثبت اختراع نرمافزار به شرح زیر است:
استفاده از مصادیق دیگر مالکیت فکری (کپیرایت و اسرار تجاری) برای حفاظت از نرمافزار بهتر است!
برای روشنتر شدن مطلب، به ارزشی که هریک از اشکال مالکیت فکری از آن حفاظت میکنند پرداخته میشود. ثبت اختراع از ماهیت فنی یک محصول محافظت میکند که در مورد اختراعات نرمافزاری حفاظت از ماهیت، روش و فرایندی که ایده بر روی آن پیادهسازی شده بدون توجه به کد برنامهنویسی از ارزش بسزایی برخوردار است.
کپیرایت اما تفاوت دارد. در کپیرایت فقط از کد برنامهنویسی نرمافزار حفاظت میشود و درصورتیکه کدهای نرمافزاری تغییر یابند یا ر توسط فرد دیگری اصلاح شود یا از روش متفاوتی (کد نویسی متفاوتی) به نتیجه مشابه نرمافزار اولیه برسد، نقض و کپی کار، طبق قوانین کپیرایت غیرقابل اثبات است و موردحمایت این قوانین قرار نمیگیرد.
برخی راز تجاری (اسرار تجاری) را روش حفاظت محصولات نرم افزاری میدانند. راز تجاری بستگی زیادی به نوع قراردادهای نگاشته شده دارد. تا زمانی قابلاستفاده است که راز محصول توسط یکی از افراد آگاه از آن افشا نشود و یا به بیرون درز نیابد. اگر فرد دیگری با تلاش خود به آن نرمافزار رسیده باشد یا امکان مهندسی معکوس را در مورد نرمافزار بهکاربرده باشد، حفاظت بهصورت اسرار تجاری نیز بیمعنا است. دلیل این امر آن است که اطلاعاتی از کارکنان شرکت درز نیافته که این شخص در بیرون از شرکت، به آن پی برده باشد فلذا دستاویز قانونی برای محکوم کردن این شخص به نقض وجود ندارد.
نام تجاری هم میتواند برای حفاظت از نرمافزارها استفاده شود، اما همانگونه که میدانیم، نام تجاری صرفاً از نام لوگو و … یک محصول محافظت میکند و فاقد هر نوع حفاظت از ویژگیهای فنی محصول است.
نرمافزار حتماً باید بسیار تحولآفرین و انقلابی باشد
دیگر اشتباه رایج در مورد ثبت اختراعات نرمافزاری، این است که یک اختراع (نرمافزار) فقط در صورتی قابل ثبت است که مسئله بنیادینی را مطرح کند. این طرز فکر اشتباه است پیشرفت هر محصول به پیشرفت محصول قبلی وابسته است و در بسیاری از موارد پیشرفت یکشبه اتفاق نمیافتد.
(به نقلقول از نیوتن پیشرفت از ایستادن بر شانههای غول حاصل میشود) پس هر پیشرفت کوچکی میتواند ارزش ثبت شدن را داشته باشد بهشرط آنکه از ویژگیهای لازم برای ثبت شدن برخوردار باشد. در ادامه، لازم نیست تمام ابعاد یک محصول بهصورت یک مجموعه در قالب یک اختراع ثبت شوند، هر نوآوری این امکان را دارد که مستقلاً موردبررسی قرار بگیرد.
برای ثبت نرمافزارهای همیشه زمان داریم!
برخلاف نشان تجاری که هر زمانی، بهشرط اول بودن، امکان ثبت شدن دارد، اختراع دارای محدودیت زمانی برای ثبت شدن است و درصورتیکه بهطور عمومی افشا شود دیگر قابلیت ثبت نخواهد داشت. پس باید توجه داشت که نمیتوان ثبت اختراع را تا زمان بالغ شدن یک محصول یا یک شرکت به تعویق انداخت، کما اینکه هر اختراع ثبتشدهای، ارزش داراییهای شرکت را بالابرده و در قدرت چانهزنی این شرکت از طریقی مثبت، اثرگذار است.
اختراع به افشا نیاز دارد و این به معنای از دست رفتن بازار است.
درست است که اختراع بعد از مدتی منتشر میشود و در اختیار عموم قرار میگیرد؛ اما نباید فراموش کرد که بههرحال حفاظت قانونی برای این اختراع افشاشده در کشور که اختراع در آن به ثبت رسیده و پتنت دریافت شده وجود دارد. اگر اختراع ثبت نشود، بههرحال ممکن است شخص دیگری بتواند فرایند پیادهسازی نرمافزار را اجرا نماید و حتی آن را زودتر از شما به ثبت برساند. در صورت عدم ثبت این اختراع، دست شما به هیچ جا بند نخواهد بود و نمیتوانید از حربههای قانونی برای حفاظت از اختراع خود استفاده کنید.
ممکن است رقیبی که از اختراع شما الگو بگیرد و حتی آن را به ثبت برساند. آنوقت باید دنبال پروسههای پرهزینه دادگاهی برای اعتراض به پتنت این شخص یا ابطال آن و یا اعلام نقش باشد. بنابراین عاقلانه این است که همان ابتدا که فرایند پیادهسازی نرمافزار بر شما مسجل گشت، آن را به ثبت برسانید.
علاوه براین افشای کامل یک محصول (نرمافزار) در قالب اختراع بازار را برای صاحب اختراع محدود نمیکند چون به مالک/مخترع این امکان را میدهد که علاوهبر تولید مستقیم محصول، از طریق لیسانس ( اجاره پتنت) ، یا واگذاری ( فروش) و … سود خود را افزایش دهد.
بهعنوان جمعبندی، نرمافزارها قابلیت ثبت شدن بهصورت اختراع را دارند و ثبت مالکیت بهصورت اختراع گستردهترین حفاظت را برای یک نرمافزار فراهم میآورد. همچنین این ارزش با قرار گرفتن در کنار انواع دیگر مالکیت فکری چند برابر میشود.
آیا نرمافزار را میتوان از طریق ثبت اختراع حفاظت نمود؟
در مبحث گذشته، در مورد ثبت اختراعات نرمافزاری و برخی برداشتهای نادرست که عموما در خصوص ثبت اختراعات نرمافزاری وجود دارد صحبت شد. در این نوشتار سعی میشود به موضوع قابلیت ثبت نوآوریها در صنعت توسعه نرمافزار به شکل اختراع و ویژگی اولیهای که این نرمافزارها باید داشته باشند تا قابلیت ثبت به شکل اختراع را داشته باشند، پرداخته میشود.
اکثر مواقع، زمانی که صحبت از ثبت و حفاظت از نرمافزار در قالب اختراع میشود، برخی چینی به ابرو میاندازند و با نگاهی مطمئن و البته عاقل اندر سفیه به شما میگویند که نرمافزار را نمیتوان بهصورت اختراع ثبت نمود. در کشور ما، این دسته از افراد برای تائید نظر خود، به ماده ۴ قانون ثبت اختراعات ایران استناد میکنند، برخی نیز که به قوانین بینالمللی واقفتر هستند، ماده ۱۵ تصمیم ۴۸۶ قوانین وایپو (wipo)، یا ماده ۵۲ قوانین اتحادیه اروپا در مورد قابلیت ثبت اختراع را مرجع قرار میدهند و میگویند، نرمافزار قابلیت ثبت بهصورت اختراع را ندارد.
درست است که نرمافزار مجموعهای است از کدها با وظایف مشخص که اصولاً میتوانند و باید در قالب کپیرایت هم محافظت شوند. ولی حفاظت از نرمافزارها در قالب کپیرایت، علی رغم برخوداری از عمر حفاظت طولانی تر نسبت به اختراع (کپی رایت تا ۷۰ سال بعد ازفوت خالق اثر نیز میتواند حفاظت شود) ممکن است مطلوب خیلی از نوآوران نباشد. دلیل این امر آن است که کپیرایت، بنا به ماهیت حفاظتی خود، صرفاً از ساختار نوشتاری وشکلی کدهای نرمفازار حفاظت میکند و نه ویژگیهای فنی که نرمافزار به وجود خواهد آورد. مثلاً اگر رقیب در کدهای ایجادشده، تغییراتی ایجاد کند و آن را برای مصرف در محصول خود، بازآفرینی کند، نمیتوان مانعی قانونی برای او ایجاد کرد. به این دلیل که طبق قوانین کپیرایت، رقیب هم در این کار ممکن است نوعی خلق اثر انجام داده باشد و این خلق اثر او نیز باید حفاظت گردد. ضمن اینکه رقیب ممکن است قادر به توجیه دادگاه از این نظر نیز باشد که این کدها به ذهن خودش نیز خطور کرده و درنتیجه فرایند دادگاهی برای احقاق حقوق را دشوارتر سازد.
بنابراین حفاظت از نرمافزار در قالب کپیرایت، مطلوب بسیاری از افراد نیست. ثبت نرمافزار در قالب اختراع میتواند چارچوب حفاظتی مستحکمتری را ایحاد کند.
خوشبختانه نرمافزارها نیز از قابلیت ثبت در قالب اختراع برخوردارند؛ اما نرمافزارهای وقتی قابلیت ثبت اختراع را خواهند داشت که از شرایطی برخوردار باشند. ی
عموماً عملکرد نرمافزار ها قابل حفاظت است. نرم افزارها از حداقل یک فرایند اجرایی برخوردارند و این فرایند و روش اجرایی است که قابلیت ثبت را خواهد داشت. اما چه فرایند و روشی قابلیت ثبت به صورت اختراع را خواهد داشت؟ یکی از این شرایط بسیاری مهم، برخورداری از «اثر فنی ویژه» است.
اما اثر فنی ویژه چیست؟ یا اصلاً اثر فنی چیست؟
اثر فنی در اختراعات
ابتدا بگوییم اثر فنی، نهفقط در اختراعات نرمافزاری، بلکه در تمامی اختراعات نیز در هنگام بررسی قابلیت ثبت، مدنظر قرار میگیرد. طبق تصور و برداشت ذهنی بسیاری از افراد، اثر فنی معادل همان ویژگیهای فنی خود اختراع است؛ بسیاری از افراد مزایا و نتایج فنی که حاصل اختراع است را ویژگی فنی مینامند؛ اما معنای اثر فنی متفاوت است.
اگر بخواهیم یک لامپ روشنایی ساده را در قالب ویژگیهای فنی آن در قالب اختراع تعریف کنیم، تعریف ما ممکن است به این صورت باشد: یک لامپ که دارای یک درگاه ورودی جریان و یک درگاه خروجی جریان است. این دو درگاه توسط یک رسانای الکتریکی بالا به هم متصل میشوند و درنهایت این سیستم در فضایی بدون اکسیژن قرار داده میشود. این نوع بیان لامپ ف علاوه بر اینکه بر عناصر اصلی اختراع را نامبرده (درگاه ورودی و خروجی جریان و رسانا و فضای بدوی اکسیژن)، صرفاً به فهرست کردن عناصر اصلی قناعت نکرده و ارتباط اجزا با یکدیگر را نیز بیان کرده. در حقیقت ویژگیهای فنی و اثر فنی اجزا بر روی یکدیگر را که منجر به نتیجه نهایی (تولید روشنایی) میشود
این مثال ازاینجهت بیان شد که بگوییم روشنایی لامپ و گرم شدن محیط که ماحصل روشن شدن لامپ و تأثیر این اجزا بر روی یکدیگر است، نمیتواند در تعریف ویژگیهای فنی یا اثر فنی قرار بگیرد. چراکه گرم شدن و روشنایی لامپ مزایا و نتایج اختراع است. نتیجه و مزیت وسیلهای است که در آن، با در کنار هم قرارداد این عناصر و اثر فنی این عناصر بر روی یکدیگر، آن نتیجه حاصل شود؛ بنابراین اثر فنی را میتوان در قالب کلیت یک لامپ؛ تمامی اجزا و عناصر و ویژگیهای اجزا و عناصر و نحوه ارتباط و کار کرد آنان، برای حصول به این نتیجه، در نظر گرفت.
اما برای ثبت اختراعات نرمافزاری داشتن اثر فنی به تنهایی کافی نیست و لازم است که نرمافزار اثر فنی ویژه داشته باشد و فقط یک ایده انتزاعی نباشد. اثر فنی ویژه میتواند به صورت ارتباط برنامه کامپیوتری با خارج از کامپیوتر یا تغییر در عملکرد داخلی کامپیوتر باشد. در ادامه این به مواردی پرداخته میشود که به آنها اثر فنی ویژه گفته میشود.
- نرمافزار در مرحلهای بهطور خودکار تصمیمگیری کند
اگر نرمافزاری داشته باشید که در آن بهنوعی تصمیمگیری خودکار انجام میشود، این تصمیمگیری خودکار میتواند منجر به اختراع یک نرمافزار شود. جون اثر فنی را اضافه نموده که فراتر از یک فعل و انفعال فیزیکی نرمال بین برنامه (نرمافزار) و کامپیوتری است (سختافزار) که نرمافزار در آن اجرا میشود.
این تصمیمگیری خودکار در زبان برنامهنویسی ممکن است بهسادگی یک کد شرطی (مثل if) یا استفاده از یک حلقه (مثل for) باشد، یا اینکه این موارد در برنامهنویسی بسیار ساده و پرکاربرد هستند اما میتوانند شانس قابلیت ثبت در قالب اختراع را برای نرمافزار فراهم کنند. اگر برنامه فقط شامل مراحل پشت سر هم باشد که بهنوبت و بدون تصمیمگیری خودکار انجام شود (step 1 + step 2 + …) شانس کمتری برای اختراعپذیر شدن دارد. این حالتی است که ممکن است ایده انتزاعی در نظر گرفته شود؛ ایدهای که میتواند توسط انسان و بدون استفاده از کامپیوتر نیز اجرا شود.
- نرمافزار کاری انجام دهد که انسان قادر به انجام آن نباشد
در ثبت اختراعات نرمافزاری، انجام کار توسط انسان یا مفهوم آن در دنیای واقعی که در نظر وجود دارد متفاوت است! یعنی معیار انجامپذیری کار توسط انسان نیست، آنچه مهم است، چگونگی انجام کار توسط نرمافزار است.
در یک اظهارنامه ثبت اختراع بهجای اثبات اینکه نرمافزار قادر به انجام کاری است که انسان قادر به آن نیست (مثلاً به دلیل سرعتی که نرمافزار دارد)، باید به نحوه انجام پردازش برنامه پرداخته شود که منجر به تفاوت خروجی بین انسان و نرمافزار (سرعت انجام کار) میشود.
- نرمافزار مشکلی را حل کند که ریشه در فناوری کامپیوتر داشته باشد یا راهحل ارائهشده برای حل مشکل ریشه در فناوری کامپیوتر داشته باشد
حالت سومی که میتواند شرط اختراع یک نرمافزار را فراهم کند این است که نرمافزار مشکلی را در یک فناوری کامپیوتری موجود حل کند (مثل یک روش انتقال داده در اینترنت) یا یک مشکل موجود فناوری را با ارائه راهحلی کامپیوتری حل کند، در حالت دوم، لزومی ندارد که خود مشکل در مورد فناوریهای کامپیوتری باشد، فقط کافی است که راهحل ارائهشده از فناوریهای کامپیوتری باشد. در این حالت باید دقت شود که اختراع، بهصورت ایده انتزاعی در نظر گرفته نشود، چون اگر در روند داوری موضوع اختراع را ایده انتزاعی در نظر بگیرد اثبات غیر انتزاعی نبودن آن آسان نخواهد بود.
- نرمافزار وسیلهای فیزیکی که در خارج از کامپیوتر قرارگرفته است را کنترل کند
در بین مخترعان، اختراعپذیری نرمافزاری که یک مشکل را در دنیای فیزیکی حل کند، شناختهشدهترین حالت اختراعپذیری یک نرمافزار است چون معمولاً بهعنوان ایده انتزاعی در نظر گرفته نمیشود.
یک مثال از حل مشکل در دنیای فیزیکی میتواند در قالب نرمافزاری باشد که سیستم ترمز ضد قفل یک اتومبیل را با استفاده از اشعه X کنترل کند. همچنین، مشخص است که انجام محاسبات در کامپیوتر و نمایش نتایج آن توسط یک مانیتور، باوجودآنکه در این حالت مانیتور توسط کامپیوتر کنترل میشود، نمیتواند بهعنوان حل مشکل در دنیای فیزیکی در نظر گرفته شود.
- نرمافزار پیشرفتی در فنّاوریهای کامپیوتری فراهم آورد
این بدین معنی است که نرمافزاری باعث شود که کامپیوتر یک فرایند (process) را که قبلاً هم وجود داشته را بهینهتر یا مؤثرتر انجام دهد.
بهعنوانمثال نرمافزاری که تغییراتی را در حجم محاسبات یک میکروپروسسور ایجاد کند که درنتیجه آن سریعتر به جواب برسد، قابلیت ثبت درقالب اختراع را دارد.
- نرمافزار از چند کامپیوتر و دستگاه برای انجام کار استفاده کند
استفاده از چند دستگاه و کامپیوتر بدین معناست که نوع نرمافزار به سرور دسترسی داشته باشد و نحوه انتقال داده را بین کامپیوترها بهینه کند یا حل یک مشکل را به بخشهای کوچک تقسیم کند و هر بخش را در یک کامپیوتر حل کند و درنهایت نتایج را باهم ترکیب کند. این مورد را میتوان به نحوی زیرمجموعه حل مشکلی که ریشه در فنّاوری کامپیوتری دارد نیز در نظر گرفت
نتیجهگیری
در این نوشتار به حالتهایی پرداخته شد که در آنها یک نرمافزار اختراع پذیر میشود. ازآنجاکه نرمافزارها بهراحتی ممکن است بهعنوان یک ایده انتزاعی در نظر گرفته شوند، در ثبت درخواست اختراع یک نرمافزار، باید دقت شود که پارامترهای اختراعپذیری آن بهدقت تشریح شوند تا برای داور یا افرادی که درخواست ثبت اختراع (اظهارنامه اختراع) را داوری میکنند، انتزاعی نبودن آن شفاف و معلوم شود.
دیدگاهتان را بنویسید